Anatomija je oduvek bila polazište, osnova i prvi korak u izučavanju medicine. Kroz otkrivanje tajni anatomije čovek je otkrivao tajne života samog.
Istorija anatomije u Srbiji protkana je interesantnim životnim pričama entuzijasta, mislilaca i pregalaca koji su svu svoju životnu energiju i znanje uložili za razvoj medicinske nauke u Srbiji.
Mala, neopismenjena, zemlja seljaka i ratnika Srbija je kroz čitavu svoju istoriju ulazila u sukobe sa velikim i moćnim državama sveta. Jedva je preživela srpsko turske i balkanske ratove a već se nad njom nadvio oblak Velikog rata. Vihor razaranja zahvatio je čitavu Evropu, a Srbi su, prema zvaničnom popisu, u Prvom svetskom ratu izgubili čak 28% stanovništva. U takvu domovinu stižu mladi lekari sa studija medicine iz evropskih gradova da osnuju prvi Medicinski fakultet u Beogradu.
U ratom izranavljenu domovinu dolaze mladi doktori Niko Miljanić i Vojislav Subotić. Napuštaju lagodan život u Evropi da bi, praktično ni iz čega, udarili temelje medicinske nauke u Srbiji. Doktor Niko Miljanić svoje prvo predavanje anatomije drži u prepunoj sali u Kapetan Mišinom zdanju.
Politika je i ovde umešala prste, pa su se za osnivanje Medicinskog fakulteta u Beogradu tek nakon nekoliko godina poslanici izborili u Saveznoj skuštini tadašnje Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca. Glasna negodovanja hrvatskih poslanika koji su tvrdili da je za državu dovoljan Medicinski fakultet u Zagrebu nadjačali su napori srpskih prosvetitelja među kojima su se najviše isticali Niko Miljanić, Milan Jovanović Batut, Vojislav Subotić i Drago Perović.
Koliko je iskrene želje i napora uloženo u osnivanje Medicinskog fakulteta u Srbiji govori i sledeća anegdota iz života profesora Nika Miljanića. On je sa svog svadbenog putovanja u Francusku, u kojoj je i sam završio medicinske studije, u koferima doneo prva dva skeleta za potrebe budućih srpskih studenata. Duga je bila i borba za obezbeđivanje kadaberskog materijala neophodnog za podučavanje studenata, što je 1922. godine bilo rešeno kraljevim ukazom.
Država je mladom lekaru Niku Miljaniću, osnivaču Instituta anatomije u Beogradu, pomogla značajnim novčanim sredstvima uz pomoć kojih su nabavljena platna ogromnih dimenzija sa prikazima koštanog tkiva. Nabavljeno je i više mulaža – prikaza unutrašnjih organa čoveka – među kojima je jedan izrađen po liku čuvene avanturistkinje svoga doba, lepotice i špijuna Mata Hari. Za zbirku koja se sastoji od 36 crteža velikog formata, mulaže i ostale preparate, država je tada izdvojila novac u protivvrednosti od 25 kilograma zlata obezbeđujući neophodne preduslove za osnivanje Medicinskog fakulteta.
Platna su u prvo vreme korišćena u nastavi, da bi nakon izvesnog vremena bila zapostavljena i skoro zaboravljena. Požutela su, postala krta i lomljiva, sve dok u prethodnih par godina, ponovo zahvaljujući ličnim naporima sadašnjih profesora Medicinskog fakulteta dr Branislava Filipovića, dr Lasla Puškaša i dr Milana Milisavljevića nije pokrenuta akcija njihovog obnavljanja sa Ministrastvom kulture. Sada je deo ovog srpskog istorijskog blaga obnovljen i krasi zidove Anatomskog instituta u Beogradu, koji se sa zanimljivim i intrigantnim izložbama priključio postavkama u Noći muzeja.
Produkcija Radost Života sa ponosom Vam predstavlja film Istorija anatomije koji je u Institutu anatomije u Beogradu prikazivan kao deo postavke u Noći muzeja.
